استریلیزاسیون با بخار آب(اتو کلاوبخار تحت فشار)

از بین روش های موجود برای استریلیزاسیون، گرمای مرطوب به شکل بخار اشباع شده تحت فشار پر کاربردترین و قابل اطمینان ترین روش است. استریلیزاسیون با بخار غیر سمی، ارزان قیمت، سریعا میکروب کش و اسپوروسیدال است. و نفوذبسیار خوبی هم دارد. استریلیزاسیون با بخار همانندسایر روش ها محدودیت هایی دارد. اثرات زنگ زدگی و خورندگی بر روی ابزار فلزی به خصوص وسایل دندانپزشکی، خمیر شدن پودر ها و تخریب برخی ژل ها وروغن ها کاهش توانایی انتقال نور در لارنگوسکوپ ها و افزایش زمان رقت شدن خمیر ها و گچ های قالب گیری از جمله اثراتی است که کاربرد بخار آب را برای استریلیزاسیون محدود می نماید.

اساس استریلیزاسیون با بخار که در اتوکلاو انجام می شود قرار دادن وسایل در معرض بخار مستقیم در دما و فشار بالا به مدت معین است. بنابراین بخار، فشار، دما و زمان چهار پارامتر مهم استریلیزاسیون با بخار هستند. بخار ایده ال برای استریلیزاسیون، بخار خشک اشباع و آبدار است( ضریب خشکی بیش از %97) فشار برای رسیدن به دمای بالا لازم است و دمای بالا برای کشتن سریع میکروارگانیسم ها ضروری است. برای اطمینان از فعالیت میکروب کشی، دماهای ویژه ای پیشنهاد می گردد که رایج ترین آت ها 121 درجه سانتی گراد(معادل 250 درجه فارنهایت) و 132 درجه سانتی گراد (معادل 270 درجه فارنهایت) هستند. این دماها و سایر دماهای بالا باید برای کشتن میکرو ارگانیسم ها در یک حداقل زمانی حفظ شوند. حداقل زمان لازم برای استریلیزاسیون ابزارپزشکی بسته بندی شده در دمای 121 درجه سانتی گراد در اتوکلاوها گراویتی، 30 دقیقه و در دمای 132 درجه سانتی گراد در اتوکلاوها با سیستم ایجاد خلاء(پری وکیوم) 4دقیقه می باشد. در دماهای ثابت، زمان استریلیزاسیون بستگی به نوع شئ مانند فلز در مقابل کائوچو، پلاستیک یا اشیائ حفره دار، بسته بندی یا عدم بسته بندی ابزار و نوع سیستم استریل کننده (اتوکلاو) دارد.